ชั้นวางสินค้าในคลัง: 17 กลยุทธ์ออกแบบคลังอย่างมืออาชีพ เพิ่มพื้นที่เก็บ 2 เท่า!

ชั้นวางสินค้าในคลังคืออะไร

ชั้นวางสินค้าในคลัง (Warehouse Racking System) คือระบบจัดเก็บสินค้าบนโครงสร้างเหล็กหรือวัสดุแข็งแรง เพื่อเพิ่มพื้นที่เก็บในแนวตั้งและจัดระเบียบสินค้าให้ง่ายต่อการหยิบ เคลื่อนย้าย และนับสต็อก เหมาะสำหรับทั้งคลังสินค้าขนาดเล็กและระบบโลจิสติกส์ขนาดใหญ่ที่ต้องการประสิทธิภาพสูงสุดในการจัดการพื้นที่

ความสำคัญของการมีระบบชั้นวางสินค้าในคลัง

• เพิ่มพื้นที่จัดเก็บมากกว่า 2 เท่า โดยใช้ความสูงอาคารให้เกิดประโยชน์

• ลดเวลาในการหยิบสินค้า (Picking Time) เพราะจัดโซนอย่างมีระบบ

• ลดความเสียหายของสินค้า จากการวางซ้อนแบบไม่เป็นระเบียบ

• เสริมความปลอดภัย ด้วยโครงสร้างแข็งแรงและทางเดินที่เป็นมาตรฐาน

• รองรับระบบอัตโนมัติในอนาคต (Automation Ready) เช่น รถยกไฟฟ้า หุ่นยนต์ หรือสายพาน

ประเภทของชั้นวางสินค้าในคลังยอดนิยม

1. Selective Rack – ชั้นวางมาตรฐาน

• ใช้ทั่วไปที่สุด เข้าถึงทุกพาเลตได้โดยตรง

• เหมาะกับคลังที่มีหลาย SKU และสินค้าหมุนเวียนบ่อย

• ใช้ได้กับระบบ FIFO (เข้าก่อนออกก่อน)
  🟢 ข้อดี: ยืดหยุ่นสูง ซ่อมง่าย
  🔴 ข้อจำกัด: ใช้พื้นที่มาก (ประมาณ 35–40% ของคลัง)

2. Double Deep Rack – ชั้นวางสองแถวลึก

• วางพาเลตซ้อนลึกได้ 2 ชั้น ลดทางเดิน เพิ่มพื้นที่จัดเก็บ

• เหมาะกับ SKU ซ้ำ ๆ หรือสินค้าที่หมุนเวียนเร็ว
  🟢 ข้อดี: เพิ่มความหนาแน่นคลังได้ 30–40%
  🔴 ข้อจำกัด: ต้องใช้รถ Reach Truck แบบงาลึก

3. Drive-in / Drive-through Rack

• รถยกสามารถ “ขับเข้าในชั้น” เพื่อวางสินค้าได้

• เหมาะกับสินค้าจำนวนมากแต่ชนิดน้อย เช่น เครื่องดื่ม หรือของแช่เย็น
  🟢 ข้อดี: ใช้พื้นที่ได้คุ้มที่สุด
  🔴 ข้อจำกัด: ระบบ LIFO (เข้าหลังออกก่อน) และเสี่ยงต่อการชนเสา

4. Push Back Rack

• สินค้าจะไหลถอยหลังเมื่อวางพาเลตใหม่

• หยิบจากด้านหน้าได้รวดเร็ว
  🟢 ข้อดี: หยิบง่ายกว่า Drive-in
  🔴 ข้อจำกัด: ใช้ได้กับสินค้าหมุนเวียนเร็วเท่านั้น

5. Pallet Flow / Gravity Flow Rack

• ใช้รางลูกกลิ้ง (Roller) ให้พาเลต “ไหล” มาด้านหน้าเอง

• เหมาะกับสินค้า FIFO เช่น อาหารและเครื่องดื่ม
  🟢 ข้อดี: หมุนเวียนอัตโนมัติ ไม่ต้องใช้รถยกเข้าในช่อง
  🔴 ข้อจำกัด: ราคาสูง และต้องติดตั้งแม่นยำ

6. Mezzanine Floor – ชั้นลอยเก็บของ

• เพิ่มพื้นที่แนวตั้งโดยไม่ต้องขยายอาคาร

• เหมาะกับของเบา–ขนาดเล็ก เช่น เอกสาร อะไหล่ หรือสินค้าอีคอมเมิร์ซ
  🟢 ข้อดี: เพิ่มพื้นที่ 100–200% ของพื้นที่เดิม
  🔴 ข้อจำกัด: ต้องตรวจรับน้ำหนักพื้นอย่างละเอียด

7. Cantilever Rack – ชั้นแขนยื่นสำหรับของยาว

• เหมาะกับของยาว เช่น เหล็ก ท่อไม้ หรือแผ่นไม้
  🟢 ข้อดี: เข้าถึงง่าย จัดระเบียบชิ้นยาวได้ดี
  🔴 ข้อจำกัด: ไม่เหมาะกับของพาเลต

การออกแบบชั้นวางสินค้าในคลังให้มีประสิทธิภาพ

1. วิเคราะห์สินค้าก่อนเลือกชั้นวาง

• น้ำหนักสินค้า (น้ำหนัก/พาเลต)

• ขนาด (กว้าง–ยาว–สูง)

• ความถี่ในการหยิบ

• ประเภทบรรจุภัณฑ์ (กล่อง, พาเลต, ถุง)

2. คำนวณพื้นที่และทางเดิน

• ทางเดินรถยกหลัก: 3.0–3.5 เมตร

• ทางเดินย่อย: 2.0–2.5 เมตร

• เว้นระยะจากผนังอย่างน้อย 20 ซม. เพื่อการระบายอากาศและตรวจสอบ

3. วางแผนโซนเก็บสินค้า (Zoning System)

• โซน A: สินค้าหมุนเร็ว – ใกล้จุดจ่าย/แพ็ก

• โซน B: สินค้าหมุนกลาง – ส่วนกลางคลัง

• โซน C: สินค้าหมุนช้า – ชั้นบนหรือท้ายโกดัง

โครงสร้างและส่วนประกอบของชั้นวางสินค้า

มาตรฐานความปลอดภัยของชั้นวางสินค้าในคลัง

• ติดป้ายระบุ Load Capacity ของแต่ละชั้นชัดเจน

• ตรวจสอบการโก่งของคานและเสา ทุก 6 เดือน

• ติดตั้ง Rack Guard, End Protector, Net Back เพื่อกันตกและกันชน

• ฝึกอบรมพนักงานขับรถยก ตามมาตรฐาน ISO 3691-1

• ทำ “Inspection Checklist” รายเดือน สำหรับชั้นวางทุกชุด

เทคโนโลยีเสริมในคลังยุคใหม่

• WMS (Warehouse Management System): ระบุตำแหน่งสินค้าอัตโนมัติ

• Barcode / QR Code / RFID: ติดตามสินค้าแบบเรียลไทม์

• AS/RS (Automatic Storage & Retrieval System): หุ่นยนต์จัดเก็บและหยิบสินค้า

• Pick-to-Light / Voice Picking: เพิ่มความเร็วและลดความผิดพลาด

การดูแลรักษาชั้นวางสินค้า

• ตรวจสอบโครงสร้างทุก 3 เดือน

• ทำความสะอาดและเช็ดฝุ่นที่คานและเสา

• หลีกเลี่ยงการบรรทุกเกินน้ำหนัก

• อย่าใช้เสาชั้นวางเป็นจุดผูกของหรือแขวนสินค้าอื่น

• ทาสีหรือเคลือบกันสนิมตามรอบ

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย

• เลือกชั้นวางผิดประเภทกับลักษณะสินค้า

• ไม่มีแผนผังโซนจัดเก็บชัดเจน

• บรรทุกเกินน้ำหนักที่กำหนด

• ไม่ตรวจสอบจุดเชื่อม/น็อตเป็นประจำ

• ไม่มีป้ายโหลดหรือป้ายเตือนฃ

สนใจชั้นวางสินค้า >> คลิกที่นี่ <<