ถุงมือกันบาดคืออะไร? เลือกให้ตรงงานแบบไม่เดา

เข้าใจพื้นฐาน: ถุงมือกันบาดคืออะไร และทำงานยังไง

ถุงมือกันบาด คือถุงมือที่ออกแบบเพื่อลดความเสี่ยงจากวัตถุคม เช่น ใบมีด แผ่นโลหะแตกคม กระจก หรือขอบงานฉลุ โดยตัวถุงมือใช้ “วัสดุเส้นใยแรงดึงสูง” (เช่น HPPE/UHMWPE หรือพาราอะรามิดอย่าง Kevlar®) ถักเป็นโครงสร้างแน่น เพื่อให้แรงกดของคมกระจาย ไม่ทะลุผ่านง่าย บางรุ่นเสริม ใยแก้ว หรือ เส้นลวดสแตนเลส เพิ่มความทนต่อการตัดและการเจาะ จากนั้นจึงเคลือบผิว (PU/ไนไตรล์/ยาง) เพื่อเพิ่ม “การยึดเกาะ” และปกป้องเส้นใยจากการเสียดสี สกปรก หรือน้ำมัน

ความเสี่ยงจากคม: มีด ใบมีด แผ่นโลหะ แก้ว สายเคเบิล

ในงานจริง เรามักเจอการบาดที่เกิดจาก แรงตัดเฉือน (ลากคมผ่านผิวถุงมือ), แรงกดค้าง (กดจุดเดียว), และ แรงเฉือนร่วมกับการลื่น (มือเปียก/มันแล้วคมไถล) ถุงมือที่ดีจึงต้อง ต้านการตัด + จับแน่น พร้อมกัน

หลักการป้องกัน: เส้นใยเข้มข้น + โครงสร้างถัก + เคลือบผิว

• เส้นใย: ยิ่งโมดูลัสสูง ยิ่งช่วยกระจายแรงตัด

• โครงถัก: เกจแน่นและรูปแบบทอเหมาะสม ช่วยลดการเกี่ยวดึง

• เคลือบ: เพิ่มแรงเสียดทานให้จับงานได้ มือลื่นน้อยลง ลดโอกาสคมไถล

มาตรฐานสำคัญ: EN 388 และ ANSI/ISEA 105 อธิบายแบบง่าย

มาตรฐานช่วยให้ “เปรียบเทียบ” ถุงมือจากคนละยี่ห้อได้ด้วยภาษาเดียวกัน สองชุดที่พบบ่อยคือ EN 388 (ยุโรป) และ ANSI/ISEA 105 (สหรัฐฯ)

• EN 388 แสดงผลบนฉลากเป็นรหัส เช่น 4X43F:

  1. ขีดข่วน, 2) มีดหมุน (Coupe), 3) ฉีก, 4) เจาะ, และ ค่า A–F (ISO 13997/TDM) สำหรับการตัดเฉือนแรงสูง (F สูงสุด)

• ANSI/ISEA 105 ให้ระดับ A1–A9 ยิ่งเลขสูง ยิ่งทนการตัดมาก

เคล็ดลับ: ถ้างานมี “แรงตัดเฉือนสูงแบบดึงเร็ว” ให้ดู ISO 13997/TDM (A–F) หรือ ANSI A1–A9 เป็นหลัก เพราะสะท้อนสถานการณ์ “คมกด–ดึง–ปาด” ได้ดี

ระดับต้านการบาด (A–F / A1–A9) เลือกระดับยังไงให้พอดีงาน

• งานเบา–ทั่วไป (หยิบชิ้นส่วน ซอง/กล่อง มีคมเล็กน้อย): EN A–B หรือ ANSI A1–A2

• งานปานกลาง (โลหะแผ่นขอบคม, ชิ้นส่วนรถยนต์, โกดัง): EN C–D หรือ ANSI A3–A4

• งานหนัก (ตัด/ขึ้นรูปโลหะ, แก้วแผ่น, คมจัดต่อเนื่อง): EN E–F หรือ ANSI A5–A7+

อย่า “เผื่อเกินจริง” จนฟิตแข็ง เพราะระดับสูงมากมัก หนา/แข็ง/ระบายอากาศน้อย ทำให้ผู้ใส่หลบเลี่ยงการใส่หรือทำงานพลาดได้

ตัวเลขอื่นใน EN 388: ขีดข่วน ฉีก เจาะ มีผลต่อความปลอดภัยอย่างไร

• ขีดข่วนสูง = อายุใช้งานนานขึ้นในงานเสียดสี

• ฉีก/เจาะสูง = ลดโอกาสโดนปลายแหลมหรือขอบบาด
  การเลือกที่ดีต้อง “สมดุล” ไม่ใช่ดูค่าต้านการตัดอย่างเดียว

วัสดุยอดนิยม: HPPE, UHMWPE, Kevlar®, ใยแก้ว, เส้นลวดสแตนเลส

• HPPE/UHMWPE (เช่น Dyneema®, Spectra®): เบา เย็น แนบมือ เหมาะงานหยิบจับต่อเนื่อง

• Kevlar®/พาราอะรามิด: ทนร้อนกว่าย่านโพลีเอทิลีน ทนการตัดดี

• ใยแก้ว (Glass Fiber): เพิ่มความคมแข็ง แต่ถ้าชั้นเคลือบสึกจะรู้สึก “คัน/บาด” ได้

• เส้นลวดสแตนเลส: เสริมความแกร่งมาก เหมาะงานหนักมาก แต่ความยืดหยุ่นลดลง

ข้อดี–ข้อจำกัดของแต่ละวัสดุ + ตัวอย่างงานเหมาะสม

• HPPE + PU: งานประกอบชิ้นส่วน/อีเล็กทรอนิกส์ ต้องการสัมผัสละเอียด

• Kevlar® + ไนไตรล์โฟม: โลหะ/ยานยนต์ ที่มี น้ำมัน และ ความร้อนปานกลาง

• สแตนเลสเสริม + ยาง: งานแก้ว/โลหะหนัก ที่คมจัดและกระแทกบ่อย

การเคลือบถุงมือ: PU / ไนไตรล์ / ยางธรรมชาติ / ไนไตรล์โฟม / ไมโครโฟม

• PU (โพลียูรีเทน): บาง แนบมือ สัมผัสดี เหมาะงานแห้ง/กึ่งแห้ง

• ไนไตรล์ (เรียบ): ทนน้ำมัน สึกยาก เหมาะงานสัมผัสสารหล่อลื่น

• ไนไตรล์โฟม/ไมโครโฟม: จับแน่นเมื่อพื้นผิว ชื้น/มัน/ลื่น ระบายอากาศดี

• ยางธรรมชาติ (ลาเทกซ์): เกาะดีมากในสภาพแห้ง แต่ แพ้น้ำมัน และบางคนแพ้โปรตีนยาง

เลือกเคลือบให้ตรงสภาพแวดล้อม: น้ำมัน เปียก ลื่น ฝุ่นผง

• แห้ง–สะอาด: PU หรือไมโครโฟมบาง

• มีน้ำมัน/สารหล่อลื่น: ไนไตรล์โฟมหรือไนไตรล์เรียบ

• ชื้น–ลื่น: โฟม/ไมโครโฟมให้แรงเสียดทานสม่ำเสมอ

ฟิตที่ใช่: ไซซ์ ความยาว ข้อมือ และความคล่องตัว

ถุงมือที่ “ฟิตพอดี” ลดการลื่นหลุด จับได้มั่นใจ และปกป้องต่อเนื่อง

• ไซซ์: วัดรอบมือ/ความยาวฝ่ามือ เลือกตามชาร์ตแบรนด์

• ความยาว: งานคมยื่นหรือเศษโลหะอาจขูดข้อมือ เลือกปลอกยาวขึ้น

• ข้อมือ: แบบ ถักยืด ป้องกันเศษผงเข้า ถอด–ใส่ง่าย

• การระบายอากาศ: เกจถักสูง = แนบมือ ระบายดี ใส่นานแล้วมือไม่ชื้น

การเลือกตามงานจริง: โลหะ/กระจก/อาหาร/ก่อสร้าง/ยานยนต์/คลังสินค้า

กรณีศึกษา 1: ตัดโลหะแผ่นคม

• เสี่ยง: ขอบคม + เศษเสี้ยน + น้ำมันหล่อเย็น

• เลือก: EN 388 ระดับตัด D–F + ไนไตรล์โฟม เพื่อเกาะในสภาพเปียกมัน

• เสริม: เลือกค่าฉีก/เจาะสูง และพิจารณาปลอกแขน

กรณีศึกษา 2: ขนย้ายแก้ว/กระจก

• เสี่ยง: คมจัด + แตกกระจาย

• เลือก: ระดับตัด E–F พร้อม ฉีก/เจาะสูง เคลือบ ยางหรือโฟม ให้เกาะแน่น

• เสริม: ใช้รุ่นป้องกันกระแทกระบุ (TPR) หากเสี่ยงชน/หล่น

กรณีศึกษา 3: แผนกชำแหละ/แปรรูปอาหาร

• เสี่ยง: มีดคม + ผิวลื่น/ชื้น + ต้องล้างบ่อย

• เลือก: HPPE หรือพาราอะรามิด ระดับ C–D (ANSI A3–A4) เคลือบ โฟม เพื่อเกาะในที่ชื้น

• เสริม: เลือกรุ่นที่ สัมผัสอาหารได้ และทนซักซ้ำ

เมื่อมีหลายความเสี่ยงพร้อมกัน: คม + น้ำมัน + ความร้อน/ความเย็น

งานจริงอาจต้องรับมือหลายปัจจัย เช่น ความร้อน 100–250°C, ความเย็นห้องเย็น, แรงกระแทก, หรือแม้ ไฟฟ้าสถิต (ESD) วิธีคิดคือ “จัดลำดับความเสี่ยงหลัก” แล้วเลือกถุงมือที่ รวมคุณสมบัติ ที่จำเป็นก่อน (กันบาด + กันลื่น + ทนน้ำมัน) จากนั้นจึงดูเสริม (กันร้อน/เย็น/กระแทก/ESD) หากความเสี่ยงรองมีความรุนแรงพอ

เลือกถุงมือหลายคุณสมบัติ หรือ “ดับเบิลโกลฟ” ดีไหม

• ถ้าต้องการ กันบาดสูงมาก พร้อม กันน้ำมันเยี่ยม ให้มองหารุ่นเคลือบเหมาะเฉพาะ

• หากต้องเจอของเหลวต่อเนื่อง + คมจัด อาจ สวมซ้อน (ชั้นในกันบาด + ชั้นนอกกันของเหลว) แต่ต้องไม่ลดความคล่องจนทำงานผิดพลาด

การบำรุงรักษาและอายุการใช้งาน: ซัก เก็บ ตรวจสภาพ และเปลี่ยนเมื่อไหร่

• ซักตามคู่มือผู้ผลิต เพื่อลดการเสื่อมของเส้นใย/เคลือบ (ใช้น้ำอุ่น ผงซักอ่อน ตากอากาศ)

• ตรวจสภาพก่อน–หลังใช้: ดูรอยสึก เคลือบแตก หลุดลุ่ย ใยแก้วโผล่

• หมุนเวียน/เปลี่ยนคู่: เมื่อค่าการเกาะลดลง หนาขึ้น แข็ง หรือเกิดรู/ขาด

• เก็บให้แห้ง เย็น ไม่มีแสงแรง เพื่อยืดอายุเคลือบและยาง

เช็กลิสต์ก่อนซื้อ 12 ข้อ (สรุปเร็วทำได้ทันที)

1. งานของคุณเสี่ยง คมแบบไหน (ตัด/กด/เจาะ/ไถล)

2. มี น้ำมัน/ความชื้น/ฝุ่น หรือไม่

3. ต้องการ สัมผัสละเอียด แค่ไหน

4. เลือกระดับ EN 388 (A–F) หรือ ANSI (A1–A9) ให้ พอดีงาน

5. ดูค่าขีดข่วน/ฉีก/เจาะ ประกอบ

6. เลือก วัสดุเส้นใย ให้เหมาะ (HPPE, Kevlar®, เสริมสแตนเลส/ใยแก้วตามจำเป็น)

7. เลือก การเคลือบ ให้ตรงสภาพหน้างาน (PU/ไนไตรล์/โฟม)

8. ฟิตให้พอดีมือและความยาวข้อมือพอปิดจุดเสี่ยง

9. ทดสอบการจับจริงกับ ชิ้นงานตัวอย่าง ก่อนสั่งล็อตใหญ่

10. วางแผน ซัก/เปลี่ยน ตามรอบการใช้งาน

11. ฝึกอบรมผู้ใช้เรื่องการถอด–ใส่และจำกัดการใช้

12. เก็บ ข้อมูลรุ่น/มาตรฐาน ลงทะเบียนอุปกรณ์ (PPE registry) เพื่อทบทวนภายหลัง

สนใจถุงมือเซฟตี้ >> คลิกที่นี่ <<